Mariña Patrimonio e o Concello de Cervo colaboran no mantemento do Castro de Rueta

Hai dous anos, Mariña Patrimonio promoveu unha intervención arqueolóxica non invasiva no Castro de Rueta, en Cervo, que incluíu a roza da cuberta vexetal que impedía ver o xacemento. O ano pasado, o Concello de Cervo e os propietarios dos terreos chegaron a un acordo para manter o castro libre de maleza, e o Concello procedeu a realizar a súa roza.

En xuño deste ano, o Concello e Mariña Patrimonio asinaron un convenio polo que a asociación se encarga da xestión da roza do xacemento, contando cunha subvención nominativa municipal. O corte da maleza realizouse con maquinaria lixeira portátil entre mediados de xullo e comezos de agosto. A intención de Mariña Patrimonio e do Concello de Cervo é continuar realizando estas rozas de forma periódica, co fin de conservar o xacemento cunha capa de vexetación controlada que permita a súa visita, especialmente na primavera e no verán, cando este impresionante xacemento arqueolóxico pode recibir máis visitas.

O resultado destes traballos de desbroce volve ser espectacular, amosando novamente un xacemento arqueolóxico impresionante e enigmático, sen dúbida un dos castros costeiros máis destacados non só da Mariña, senón de toda Galicia. Merece a pena facerlle unha visita, e animamos á xente a que se achegue para coñecer e gozar deste importante ben patrimonial.

LIGAZÓN FOTOS : https://photos.app.goo.gl/gBy4MqPmo8jVvaCz6

 vídeo: https://photos.app.goo.gl/9knnCiGfecnve1MD6

Ana Isabel Filgueiras afonda na historia e simboloxía dos hórreos

 

Na charla organizada por Mariña Patrimonio no Museo do Mar de San Cibrao, o pasado 6 de agosto, a arqueóloga e antropóloga Ana Isabel Filgueiras ofreceu unha interesante exposición sobre os hórreos. Presentou unha completa síntese do significado destes edificios singulares, presentes en moitos lugares do mundo, sempre coa función común de almacenar alimentos indispensables para a supervivencia das familias e comunidades agrarias tradicionais. Centrouse especialmente na gran variedade de formas, materiais e nomes que atopamos ao longo da xeografía galega.

Non sorprende, pois, a relevancia que lles outorgan as casas e aldeas, ocupando lugares destacados pola súa altura e presenza arquitectónica. Nas comunidades rurais tradicionais, este valor chega a adquirir un carácter case sagrado, como amosan as numerosas simboloxías incorporadas aos hórreos para procurarlles protección sobrenatural e relixiosa.

Os hórreos —ou orros, como parece ser o seu nome orixinal galego— están documentados graficamente ou por escrito desde o século XI, aínda que a súa orixe probablemente sexa anterior. Teñen unha dimensión inmaterial, especialmente ligada ao ciclo do pan, que vai moito máis alá da súa función práctica. Ana Filgueiras atribúelles a condición de “altares do vento” polo seu valor espiritual e pola súa posición elevada, que lles permite captar os ventos que gardan o seu valioso contido.

Mariña Patrimonio agradece a Ana Isabel Filgueiras esta fermosa visión dos hórreos, así como á Área de Cultura da Deputación Provincial de Lugo e ao persoal do Museo do Mar de San Cibrao pola súa colaboración na realización do acto.

Mariña Patrimonio lamenta fondamente o pasamento de Manuel Lourenzo

Desde Mariña Patrimonio queremos expresar a nosa profunda tristura polo falecemento de Manuel Lourenzo, figura esencial da cultura galega. A relación e amizade que mantivemos con el naceu do interese común pola defensa e divulgación do patrimonio cultural, arqueolóxico e oral da nosa terra.

 Manuel Lourenzo compartiu connosco a súa paixón pola historia e pola memoria popular, Lembrámolo como un amigo comprometido e xeneroso, sempre disposto a colaborar para que o noso patrimonio non caese no esquecemento.

O seu labor, a súa palabra e a súa amizade quedarán para sempre na memoria de Mariña Patrimonio.

 

Bateo de ouro e lume ancestral

Experiencias en vivo na Finca Galea (Alfoz do Castrodouro)

Sábese que a minería do ouro tivo un protagonismo moi destacado na historia da nosa terra, como o demostran o gran número de xoias atopadas e os numerosos vestixios de explotacións mineiras da época galaico-romana na comarca da Mariña.

Mariña Patrimonio propón unha actividade para revivir estas prácticas ancestrais a través de dúas experiencias en vivo, nas que poderás aprender técnicas tradicionais relacionadas coa procura de ouro e como facer lume, como se facía na antigüidade:

Bateo de ouro, con Francisco Canosa, xeólogo e recoñecido divulgador da xeoloxía galega, que nos iniciará na busca deste metal precioso a través de métodos tradicionais.

Lume ancestral, con Xacobe Fernández Casabella, quen amosará como facer lume sen chisqueiros nin tecnoloxía moderna, utilizando materiais naturais e métodos empregados desde tempos prehistóricos.

Data: Mércores, 13 de agosto
Horario: De 16:00 a 19:00 h, en tres quendas:

• 1ª quenda: 16:00 – 17:00 h

• 2ª quenda: 17:00 – 18:00 h

• 3ª quenda: 18:00 – 19:00 h

Prezo:

• Socios/as de Mariña Patrimonio: 5 €

• Non socios/as: 10 €
  (O pagamento farase á chegada para cubrir parte dos gastos da actividade)

Inscrición:
Enviar un correo a mr.patrimonio@gmail.com indicando:

• A quenda preferida (respeitarase por orde de inscrición, ata 10 prazas por quenda)

• Nome e apelidos

• Se é socio/a

• Se quere participar tamén na actividade do lume

• Teléfono de contacto

Lugar: Finca Galea (Alfoz do Castrodouro)
A organización confirmará por correo electrónico a quenda asignada e facilitará os detalles necesarios para a asistencia.

Patrimonio Inmaterial “Os hórreos, altares do vento,”

 

Mariña Patrimonio organiza unha charla sobre patrimonio inmaterial,“Os hórreos, altares do vento,” no Museo do Mar de San Cibrao.

Martes, 6 de agosto

Ás 18:30 h

Museo do Mar de San Cibrao

Nesta ocasión, a relatora Ana Filgueiras, arqueóloga e antropóloga, falaranos sobre estas construcións tradicionais galegas que, alén do seu uso agrícola, agochan significados simbólicos e culturais de gran valor.

Ana Filgueiras colabora con universidades e institucións na investigación e difusión do patrimonio inmaterial en Galicia, Portugal, Francia e Suíza. O seu traballo céntrase especialmente nas tradicións, os nomes de lugar e as antigas demarcacións territoriais.

O Castro de Fazouro, en estado de abandono e con perigo para os visitantes

Onte fomos ao Castro de Fazouro, un lugar moi especial da Mariña que é un referente histórico e turístico. Está situado nun sitio espectacular, musealizado e visitado por moita xente, sobre todo no verán.

Por desgraza, o que atopamos foi unha auténtica vergoña: herbas altísimas, vexetación que estraga os muros das casas do xacemento e cun muro de protección parcialmente derrubado e o resto a piques de caer.

Este muro, construído hai anos xunto ao bordo do cantil, servía para protexer o castro dos envites do mar e evitar que a xente caese polo cantil. Pero leva tempo con fendas e gretas que cada vez van a máis. Onte vimos unha parte do muro xa derrubado e o que queda podería caer en calquera momento, converténdose nun perigo para quen visite o lugar.

Non é normal que un BIC (Ben de Interese Cultural), patrimonio de todos, estea tan abandonado. Pedimos ás administracións que actúen canto antes para garantir a seguridade do lugar limpando e coidando este xacemento como é debido.

O Castro de Fazouro precisa respecto e atención, non este abandono que pon en risco tanto o noso patrimonio como a seguridade da xente que o visita.

FOTOS: https://photos.app.goo.gl/RD5wtZsN29WBBs4v8

Patrimonio inmaterial: As ribeiras pescadoras e o extractivismo, conferencia de Xabier Brisset Martín.

 

No salón de actos da Confraría de Pescadores de Celeiro, desenvolveuse a conferencia titulada  a cargo de Xabier Brisset Martín, investigador e divulgador cultural, en particular do mundo mariñeiro, na que se abordou desde unha perspectiva histórica a transición en Galicia entre unha actividade pesqueira tradicional a un modelo estractivista; un proceso non exento de conflito entre a cultura pesqueira tradicional, autorregulada e integrada na súa contorna natural, fronte a un modelo de corte capitalista que defende a libertade de pesca sen límites e a explotación intensiva dos recursos mariños.

Entre fins do século XIX e os comezos do XX, no contexto dun aumento importante da demanda de peixe, en particular de sardiña, por diversas coxunturas internacionais, vanse implantando novas técnicas e tecnoloxías pesqueiras da man de emprendedores non vinculados á pesca ou de empresas foráneas que perciben as boas perspectivas de negocio. Atópanse coa resistencia do sector tradicional, que defende unha autorregulación da actividade pesqueira fronte á idea da liberdade total de pesca que permita un incremento exponencial da produción pesqueira. 

A loita entre estes dous modelos mantívose durante un tempo en equilibrio, pero paulatinamente foise decantando en favor do modelo estrativista, espoleado e protexido cada vez máis pola lexislación e os poderes económicos e políticos, de xeito que os espazos mariños restrinxidos ás artes máis tradicionais e sustentables foron cedendo á introdución das artes máis esquilmadoras dos recursos e sustituíndo esa cultura tradicional por unha cultura que considera prioritario obter máximo beneficio a curto prazo.

Resulta sorprendente que máis de cen anos despois, cando o estrativimo xa practicamente fixo desaparecer a cultura pesqueira tradicional, sexan a ciencia e os grandes organismos internacionais, como a FAO, os que formulen seriamente a necesidade de retornar a unha explotación regulada dos recursos pesqueiros que garantan a sustentabilidade dun xeito de vida que alimenta a moitos millóns de persoas no mundo. Resulta cando menos chocante que cen anos despois esa cultura pesqueira tradicional concorde plenamente cos postulados que a ciencia actual dá por válidos.

Agradecemento a Xabier Brisset pola súa colaboración e á Confraría de Celeiro pola cesión das súas instalacións para realizar este acto.

VIDEO:  https://youtu.be/WfE-UAO3y3c

Patrimonio inmaterial: As ribeiras pescadoras e o extractivismo

 

Mariña Patrimonio organiza unha nova charla-conferencia que nesta ocasión afondará nun momento decisivo da historia mariñeira galega: a transición da pesca tradicional cara a un modelo extractivista, un proceso marcado por profundas transformacións culturais, sociais e económicas.

O acto celebrarase o sábado 14 de xuño, ás 11:00 horas, no salón de actos da Confraría de Pescadores de Celeiro (Viveiro), entidade á que agradecemos a xenerosa cesión do espazo.

Baixo o título Patrimonio inmaterial: As ribeiras pescadoras e o extractivismo, o divulgador cultural Xabier Brisset Martín abordará o conflito que, a finais do século XIX, enfrontou dúas concepcións opostas da relación co mar: por unha banda, a cultura tradicional da pesca, autorregulada e integrada na natureza; por outra, unha visión extractivista que promovía a liberdade de pesca sen límites, entendendo o medio natural como algo externo e explotable.

Durante 33 anos, ambas posturas buscaron influír na lexislación, empregando argumentos e presións para impoñer os seus modelos. Esta transición traumática marcou un antes e un despois na forma de vivir e entender a actividade mariñeira en Galicia.

Este acto conta coa colaboración da Vicepresidencia da Deputación de Lugo – Área de Cultura.

Animamos a todas as persoas interesadas na historia, na cultura mariñeira e no patrimonio a asistir a este evento.

Visita de Mariña Patrimonio a Mondoñedo: unha ollada diferente á cidade episcopal

Mariña Patrimonio realizou este sábado 31 de maio unha nova visita ao patrimonio de Mondoñedo para acceder a rincóns e aspectos menos coñecidos así como a miradas diferentes sobre a cidade episcopal da Mariña. Isto foi posible grazas á colaboración de persoas sinaladas que coñecen Mondoñedo en profundidade.

A mañá estivo adicada a coñecer algúns rincóns e detalles interesantes, e pouco coñecidos, da catedral, da man de Valentín Insua Palacios. Ao paseo inicial polas naves da basílica, ilustrado por infinidade de detalles de interese, seguiu a subida aos salóns góticos e á torre, onde Valentín exerce con mestría o posto de campaneiro, aprendido do seu pai desde rapaz. Logo da catedral, achegámonos á igrexa do convento das Concepcionistas, un pequeno templo moi ben conservado onde puidemos apreciar o seu marabilloso retablo barroco. O noso agradecemento a Valentín por facilitarnos una visita que dificilmente podería ser máis agradable e entretida.

Rematamos a mañá no Museo da imprenta, situado na planta baixa da Casa dos Coengos, edificio adosado á catedral e recentemente rehabilitado. Fernando López González, impresor que cedeu parte dos materiais expostos, explicou o proceso de funcionamento das imprentas tradicionais e falounos do seu oficio, que en Mondoñedo acadou un especial desenvolvemento.

Logo dun xantar excelente na Casa da Penela, en Vilamor, o grupo regresou a Mondoñedo para realizar un percorrido urbano na compaña de Xusto Fernández Haro e Xulio Rodríguez Leiras, dous grandes coñecedores da cidade, da súa historia e dos seus persoeiros. Desde a Alameda dos Remedios, zona extramuros que o Bispo Sarmiento incorporou ao espazo urbano, parando en lugares emblemáticos coma o Hospital de San Pablo, o antigo cárcere hoxe desaparecido ou a igrexa dos Remedios.

Xa no centro urbano, Xulio e Xusto ofrecéronnos unha interesante mirada á cidade episcopal en torno aos persoeiros, edificios e rincóns máis sinalados do casco urbano, con especial mención ao poeta e “médico dos pobres”, D. Manuel Leiras Pulpeiro, así coma a D. Álvaro Cunqueiro, dos que no faltaron anécdotas e informacións de grande interese ao pasar pola praza da catedral e a Fonte Vella. O paseo rematou no cemiterio vello, onde se evocaron fermosas historias dalgúns dos seus ilustres moradores, en particular sobre o músico e compositor Pascual Veiga.

Unha proveitosa tarde de paseo, ilustrada e amenizada xenerosamente por Xulio e Xusto, aos que Mariña Patrimonio quere amosar o seu agradecemento.

FOTOS: https://photos.app.goo.gl/rqETchryzRjdSU4j6

Visita ao patrimonio de Mondoñedo

 

Mariña Patrimonio está a organizar unha visita ao patrimonio de Mondoñedo para o sábado 31 de maio. Faremos pola mañá unha visita guiada á Catedral, onde descubriremos algunhas cousas pouco coñecidas da man de Valentín Insua Palacios, quén tamén nos guiará na igrexa das Concepcionistas. Visitaremos tamén o museo da imprenta e no centro Sociocultural, ao lado do Concello, teremos ocasión de ver a exposición Universo Vizoso, organizada pola Vicepresidencia da Deputación de Lugo. Sobre as 14h, entre as xornadas de mañá e tarde, iremos xantar na Casa da Penela en Vilamor. Pola tarde, acompañados de Xusto Fernández Haro e de Xulio Rodríguez Leiras andaremos polas rúas da cidade escoitando deles diversas historias locais.

O bus sairá de Viveiro, pasando por Xove, Cervo, Burela, Foz e A Cruz do Lobo ata Mondoñedo. O regreso sería sobre as 19h.

O prezo, que incluirá bus, comida e actividade, será de 35€ para socios/as e de 45€ para o resto de asistentes.

O prazo para anotarse remata o día 26.  A partir desa data, avisaremos para facer o ingreso correspondente na conta da asociación.

Para anotarse, cómpre escribir ao correo da asociación: mr.patrimonio@gmail.com